Migrena

Migrena objawia się silnym bólem głowy, któremu współtowarzyszą nudności, nadwrażliwość na światło i hałas. Atak bólu może być poprzedzony aurą – ubytkowymi objawami neurologicznymi, które samoistnie ustępują.

Migrena — co to jest?

Migrena jest samoistnym bólem głowy o różnym stopniu nasilenia. Towarzyszy jej najczęściej nadwrażliwość na hałas i światło. Nie wynika z żadnej jednostki chorobowej. Skutecznie jednak upośledza codzienne funkcjonowanie. Migrenę często poprzedzają zaburzenia widzenia. Atak bólu trwać może od kilku godzin do nawet kilku dni. Często towarzyszą mu nudności i wymioty. To dość powszechne schorzenie neurologiczne, którego przyczyny są do dziś niewyjaśnione. Podejrzewa się, że może mieć ono uwarunkowanie genetyczne. Migrenowe bóle głowy mają charakter napadowy. W jej leczeniu stosuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Choroba ta dotyka głównie osoby dorosłe. Cierpią na nie głównie kobiety, choć dotyka także mężczyzn. Odczuwany podczas ataku pulsujący ból pokrywa się z tętnem. Atakuje zarówno podczas wysiłku fizycznego, jak i w stanie spoczynku. Mimo ciężkiego dla chorującego przebiegu nie pozostawia żadnych śladów i powikłań. Nie jest też niebezpieczna dla życia. Leczy się ją głównie objawowo. Podczas ataku migreny stosuje się leki zmniejszające nasilenie lub przerywające ból.

Naturalny przebieg migreny

Skąd biorą się napady migreny?

Atak migreny może wystąpić samoistnie, bez żadnej wyraźnej przyczyny. Zauważono jednak pewne czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo bólu głowy. Może on pojawić się w wyniku długotrwałego stresu i zmęczenia. Paradoksalnie atak nastąpić może także podczas późniejszego odpoczynku. Prócz tego przyczyną migrenowego bólu głowy mogą być także:

• wysiłek fizyczny;
• uczucie głodu;
• zmiana pogody;
• wzrost i spadek ciśnienia;
• zbyt krótki lub za długi sen;
• jaskrawe światło;
• zmiany hormonalne, zwłaszcza wzrost estrogenu;
• skutki uboczne zażywania niektórych leków;
• zmiana lokalizacji związana z wysokością nad poziomem morza.

Migrenowy ból głowy — jak rozpoznać objawy?

Najbardziej charakterystycznym objawem migreny jest ból głowy. Zlokalizowany jest w części skroniowej i czołowej. Często występuje też za gałką oczną. Niekiedy pojawia się naprzemiennie lub jednocześnie z obu stron głowy. Ból migrenowy jest pulsujący, zgodny z tętnem osoby cierpiącej. Niekiedy ma charakter rozpierający lub rwący. Trwa od 4 do nawet 72 godzin. Zazwyczaj ma umiarkowaną siłę. Często jednak atak bólu migrenowego jest tak silny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Osoby dotknięte atakiem odczuwają najczęściej światłowstręt. Do innych objawów migrenowego bólu głowy należą nadwrażliwość na dźwięki i intensywne zapachy. Czynniki te często nasilają objawy chorobowe. W ich występowania mogą pojawić się dolegliwości jelitowe oraz nudności i wymioty. Niekiedy połączone są z zawrotami głowy.

Symptomy ataku migreny

Wśród pacjentów niekiedy wyczuwalne są symptomy nadchodzącego ataku migreny. Zwiastunem jest najczęściej zwiększona drażliwość i zaburzenia koncentracji. Zmniejsza się także apetyt. Tuż przed napadem bólu pojawia się tak zwana aura. To objawy neurologiczne przybierające różne formy. Najczęściej są to zaburzenia widzenia w postaci utraty części pola widzenia, czy mroczków. Obraz bywa też niewyraźny i zamazany. Niekiedy dochodzi też do afazji, czyli zaburzeń mowy. Objawy nadchodzącego ataku migrenowego bólu głowy to także odrętwienie i miejscowe niedowłady ciała. Objawy te ustępują w chwili pojawienia się bólu.

Następstwa ataku migreny

Napad migreny i związany z tym ból głowy jest niezwykle nieprzyjemny. Nie powoduje jednak żadnych trwałych następstw. Po przebytym ataku osoba dotknięta przypadłością odczuwa potężne zmęczenie. Pojawia się senność i chęć odpoczynku. Zazwyczaj wiąże się to z kilkugodzinnym snem, kiedy to pacjent wraca do dawnej formy. Przyczyną zmęczenia jest też podświadome wyczekiwanie kolejnego ataku migreny. Częstotliwość jego występowania jest indywidualna dla każdego. U niektórych ból pojawia się w odstępie kilku tygodni, czy miesięcy. U innych objawy pojawiają się co kilkadziesiąt godzin. W skrajnych przypadkach napad migreny przechodzi płynnie w kolejny. Przybierają wtedy formę umiarkowanego, codziennego bólu głowy.

Rozpoznanie migreny

Z uwagi na charakterystyczne objawy migreny jej rozpoznanie jest dość łatwe. Opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim. Wystąpienie objawów po raz pierwszy wymaga wykluczenia innych chorób. Stąd najczęściej pacjent kierowany jest na serię badań wykluczających zagrożenie dla życia. Efekty migrenowego bólu głowy są bowiem podobne do innych chorób neurologicznych. Wykluczeniu podlegają zatem zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czy samego mózgu. Należy też przeprowadzić badania pod kątem krwotoku śródmózgowego i podpajęczynówkowego. Pacjent kierowany jest na rezonans magnetyczny lub tomografię głowy. Często konieczne jest także wykonanie elektroencefalografii, czyli EEG.

Kryteria rozpoznania migreny

Rozpoznanie migreny wiąże się z wystąpieniem pewnych kryteriów. Są to:

1. przynajmniej pięciokrotne wystąpienie ataku bólu migrenowego;
2. czas trwania bólu od 4 do 72 godzin;
3. występowanie nudności lub wymiotów;
4. światłowstręt;
5. nadwrażliwość na dźwięki;
6. spełnienie przynajmniej dwóch z cech:

• jednostronny ból głowy;
• nasilenie bólu po wysiłku fizycznym;
• pulsowanie bólu;
• średnie lub duże nasilenie bólu

Leczenie migreny

Przyczyny migrenowych bólów głowy nie są jasne, dlatego leczy się ją objawowo. Drugą metodą terapii jest przeciwdziałanie i łagodzenie skutków kolejnych napadów. Nie ma bowiem leków, które działają w sposób dwojaki. Leczenie migrenowego bólu głowy nie powoduje jego zneutralizowania w przyszłości. Z uwagi na indywidualne predyspozycje chorującego, środki farmakologiczne dobierane są metodą prób i błędów. Niekiedy wymagany jest czas, by dobrać odpowiedni specyfik.

Jak przerwać napad bólu migrenowego?

Leczenie bólu migrenowego opiera się na zasadzie szybkiej reakcji. Nie należy czekać, aż ból minie samoistnie. Ponadto zastosowanie środków farmakologicznych ma większa skuteczność nim ból w pełni się rozwinie. Dlatego też przy pierwszych objawach migrenowego bólu głowy warto od razu sięgnąć po tabletkę. By przerwać atak, najlepiej zastosować preparaty łagodzące tego rodzaju dolegliwości. To grupa środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Leki na migrenowy ból głowy to: aspiryna, naproksen, dikloflenak, ibuprofen i ketoprofen. Hamują one czynniki odpowiedzialne za stan zapalny oraz ból. Należy jednak pamiętać o bezpieczeństwie przyjmowania tych preparatów. Mimo ich szerokiej dostępności nadużywanie tych leków jest niebezpieczne dla zdrowia. Mogą prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Prowadzi to do wystąpienia wrzodów, a w konsekwencji do krwawienia z przewodu pokarmowego. W przypadku przedłużających się napadów bólu migrenowego należy stosować typowe leki przeciwmigrenowe. Należą do nich preparaty z grupy tryptanów. Ich działanie zmniejsza intensywność światłowstrętu i nudności. W niewielkim ponadto stopniu wpływają na skurcz naczyń krwionośnych. Mniejsze jest tym samym ryzyko powikłań. Tryptanów nie powinno się przyjmować podczas trwania aury.

Leczenie zapobiegające napadom bólu głowy

Pacjenci miewający rzadkie napady migreny stosować powinni leczenie doraźne. W takim przypadku łatwiej jest też zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnych objawów. Sprowadza się to bowiem do unikania czynników wywołujące ataków migreny. Nieco trudniej jest w przypadku osób mierzących się z częstszymi atakami. Są one wskazaniem do stosowania leczenia profilaktycznego. Celem jest zmniejszenie intensywności objawów i redukcję częstotliwości ich występowania. Prowadzi się je przy pomocy dedykowanych leków. Nie mają one działania przeciwzapalnego i przeciwbólowego. Dlatego w okresie napadu bólu związanego z migreną należy stosować preparaty doraźne. Profilaktykę rozpoczyna się od niewielkich dawek leków. Z czasem zostają one zwiększone. Niekiedy efekty widoczne są dopiero po kilku miesiącach. Istotne jest także to, że terapia nie powinna trwać dłużej niż rok. W profilaktyce ataków bólu głowy o podłożu migrenowym stosuje się leki:

• b-adrenolityczne – propranolol, nadolol i atenolol;
• przeciwdrgawkowe — kwaskwas walproinowy, gabapentyna;
• trójcykliczne leki przeciwdepresyjne — amitryptylina, imipramina.

W profilaktyce migreny stosuje się również psycho i fizykoterapie. Pożądane efekty mogą przynieść także pobyty w sanatoriach i uzdrowiskach.