Opryszczka

Opryszczka to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HSV objawiająca się jako pęcherzykowate zmiany skórne w okolicy jamy ustnej oraz narządów płciowych. 

Opryszczka — co to jest?

Opryszczka jest chorobą zakaźną. Wywołuje ją wirus HSV (Herpes simplex virus). Objawia się w postaci pęcherzykowatych zmian skórnych w okolicy jamy ustnej. Widoczna jest także na skórze narządów płciowych. Zależne jest to od typu patogenu opryszczki. Wirus HSV1 objawia się zazwyczaj zmianami skórnymi na wargach i jamie ustnej. HSV2 zauważalny jest na narządach płciowych. Nie jest to jednak regułą. Bez względu na umiejscowienie wykwitów, mają praktycznie taki sam wygląd. Opryszczka wywołana wirusem HSV jest niezwykle powszechnym schorzeniem. Szacuje się, że HSV1 dotyka około 90% osób dorosłych. Wirus HSV2 jest mniej pospolity. Zaraża się nim około 10% ogółu. Zakażenia często są bezobjawowe. Każda zarażona osoba staje się jednak nosicielem choroby. Tym samym ma zdolność do przenoszenia jej na innych. Przebieg opryszczki to okresy remisji i zaostrzeń. Ryzyko zakażenia innej osoby istnieje w przypadku ostrej fazy tej choroby. Powszechność wirusów HSV wynika głównie z faktu, że nie ma możliwości całkowitego ich wyleczenia. Terapia ma charakter jedynie objawowy.

Zarażenie wirusem opryszczki HSV

Jak można zarazić się wirusem opryszczki HSV?

Wirusem opryszczki HSV zarazić się można w każdym wieku. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety, są podatni na niego w takim samym stopniu. HSV1 dotyka najczęściej dzieci w wieku do 5 roku życia. Przyczyną jest tu manipulowanie rączkami w okolicy ust. Podobnie jest z wkładaniem przez najmłodszych różnych zabawek do buzi. Wśród dorosłych do zakażenia dochodzi przez używanie wspólnych sztućców, czy picie z jednego naczynia. Z pęcherzyków opryszczki wydobywa się bowiem płyn, który jest najbardziej zaraźliwy. Przypadki zarażenia się opryszczką HSV2 dotyczą głównie młodzieży i dorosłych. Jest powiązane z rozpoczęciem życia seksualnego. Patogeny wirusa obecne są w wydzielinach osoby chorej. W okresie zaostrzenia choroby występuje w ślinie i łzach. HSV2 obecny jest głównie w śluzie szyjkowym oraz nasieniu. Bezobjawowy przebieg reaktywacji także wiąże się aktywnością wirusa. Transmisja patogenu następuje przez kontakt z wydzielinami nosiciela, jak i przedmiotami, których dotykał. Do zakażenia może dojść na skutek pocałunku i kontaktu seksualnego. Problematyczne może być także wspólne używanie środków higieny oraz ręczników. Warto jednak podkreślić, że w trakcie remisji choroby nie występuje ryzyko zarażenia innej osoby.

Przebieg choroby

Zakażenie wirusem opryszczki HSV

Pierwszy kontakt z wirusem opryszczki HSV u większości jest bezobjawowy. Co dziesiątą osobę dotykają jednak poważne dolegliwości. U zakażonych dochodzi do wysokiej gorączki i nudności. Towarzyszy temu złe samopoczucie, bóle mięśni i powiększenie węzłów chłonnych. U dzieci pierwszy kontakt z wirusem przeradza się najczęściej w ostre zapalenie jamy ustnej. Dotyka także dziąseł. Na błonach śluzowych tworzą się pęcherzyki. Ich większa ilość tworzy bolesne owrzodzenie. U osób dorosłych stan chorobowy uwidacznia się w gardle i na migdałkach.

Nawroty opryszczki HSV1 i HSV2

Wirusy HSV1 i HSV2 umiejscawiają się w różnych częściach organizmu. Pierwszy z nich migruje do zwoju nerwu trójdzielnego. Drugi zaś do zwoju lędźwiowo-krzyżowego. Pozostają tam do końca życia osoby zarażonej. Ich reaktywacja następuje w sprzyjających dla wirusa okolicznościach. Są to:

• działanie silnego światła słonecznego;
• spadek odporności organizmu;
• choroby górnych dróg oddechowych;
• Infekcje i przeziębienia;
• podwyższona temperatura ciała;
• zmęczenie i niedożywienie;
• urazy okolic ust;
• zabiegi stomatologiczne;
• miesiączka;
• silny i długotrwały stres.

Nawrót opryszczki często pozostaje niezauważalny dla osoby zakażonej. Może jednak przybierać charakter objawowy. Nawrót choroby widać w postaci zmian skórnych. Poprzedza je mrowienie, pieczenie, a nawet ból zainfekowanej okolicy ciała. Pojawiają się niewielkich rozmiarów grudki. W kolejnym etapie nawrotu choroby przekształcają się w bolesne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym. Ten zmienia się z czasem w ropę. Kilka dni później pęcherzyki pękają i pokrywają się strupem. Ten znika po kolejnych 3-4 dniach nie pozostawiając blizn na skórze. Nawrót wirusa opryszczki na skórze widoczny jest od 6 do 10 dni. Zmiany pojawiają się głównie w okolicy ust. Należy przy tym zachować daleko idącą higieną, ponieważ można przenieść je na narząd wzroku. Nawroty opryszczki mogą pojawiać się co kilka dni, tygodni lub lat. Nie ma tu stałej reguły. Jednak z upływem czasu występuje ona coraz rzadziej. Innym miejscem występowania opryszczki są narządy płciowe. U kobiet jest to skóra sromu, u mężczyzn zaś prącia. Pojawia się także w okolicy krocza i odbytu. Niekiedy zakażenie obejmuje także plecy i klatkę piersiową. Niezwykle rzadko wirus opryszczki HSV może wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

Rokowania

Opryszczka nie jest chorobą o ciężkim przebiegu. Można wobec niej użyć twierdzenia o dobrym rokowaniu. Niezwykle rzadko zdarzają się jednak przypadki śmiertelne. Dotyczy to głównie noworodków oraz osoby z poważnym brakiem odporności organizmu. To ciężkich przypadków należy opryszczkowe zapalenie mózgu. Pierwotna infekcja wywołana wirusem opryszczki HSV jest niebezpieczna w trakcie ciąży. Zwiększa bowiem występowanie u płodu wad wrodzonych. Wśród nich pojawić się mogą: padaczka, małogłowie lub wada wzroku. W skrajnych przypadkach prowadzić może też do poronienia lub przedterminowego porodu.

Leczenie opryszczki wirusa HSV

Opryszczka w stadium zaostrzenia zanika w ciągu 1-2 tygodni. Warto jednak wdrożyć odpowiednie leczenie. Skraca ono okres występowania objawów. Zmniejsza też ich nasilenie. Leczenie opryszczki wywołanej wirusem HSV zazwyczaj prowadzi się samodzielnie. Stosuje się tu leki przeciwwirusowe. Można też użyć środków wysuszających w postaci np. pasty cynkowej. Wizyta u lekarza konieczna jest przy zarażeniu pierwotnym oraz w ciężkim przebiegu choroby. Bezwzględnie należy udać się na konsultację, gdy dotyka ona narządu wzroku. Bardzo ważne przy tym jest, by nie nakłuwać pęcherzyków wywołanych wirusem opryszczki. Leczenie opryszczki wirusa HSV nie usuwa patogenu z organizmu. Stosowane jest jedynie doraźnie, w momencie występowania objawów. Nie chroni to jednak przed nawrotami choroby.

Jak leczyć opryszczkę wirusa HSV — leki przeciwwirusowe

Leki przeciwwirusowe przyspieszą objawowe leczenie opryszczki HSV. Blokują one replikację drobnoustrojów, przyspieszając leczenie o 1-2 dni. Zmniejszają objawy zakażenia, zarówno pierwotnego, jak i nawrotowego. Do najczęściej używanych leków należą tu acyklowir i walacyklowir. W łagodniejszych stanach stosuje się denotywir, dokozanol lub tromantadynę. Dostępne są one w formie doustnej, w postaci kremów i żelu. W aptece można je upić bez recepty. Leki te stosuje się do 5 dni. U kobiet w ciąży najlepiej sprawdza się acyklowir. Lek ten uznany jest bowiem za całkowicie nieszkodliwy dla płodu. Terapię powinno się rozpocząć po zauważeniu objawów w postaci swędzenia, mrowienia, czy zmian skórnych. Wszystkie preparaty uważa się za równie ważne. Największą jednak skutecznością charakteryzują się środki doustne.

Opatrunki hydrożelowe na opryszczkę

W momencie pojawienia się pęcherzyków na skórze warto zastosować plastry żelowe z hydrokoloidem. Zmniejsza on skutki w postaci świądu i pieczenia. Przyspiesza także gojenie się skóry. Stanowi również fizyczne zabezpieczenie przed przenoszeniem drobnoustrojów na inne rejony ciała. Chroni ponadto przed ewentualnymi infekcjami. Najpopularniejszym plastrem żelowym na opryszczkę jest Compeed.

Jak uniknąć zakażenia wirusem opryszczki HSV?

Uniknięcie zakażenia wirusem opryszczki HSV jest niezwykle trudne. Wynika to z dużego rozprzestrzenienia się choroby wśród społeczeństwa. Można jednak minimalizować ryzyko. Najważniejsze jest tu przestrzeganie zasad higieny. To najlepszy sposób na uniknięcie zakażenia. W przypadku opryszczki HSV1 istotny jest sposób korzystania z codziennych przedmiotów. Zwłaszcza tymi, które mają styczność ze zmianami skórnymi. Są to kubki, sztućce, ręczniki, czy pomadki. Przy nawrocie i zaostrzeniu choroby warto unikać kontaktów z innymi osobami. Przyczyną zakażenia może być nawet pocałunek. Przed wirusem HSV2 chronić może powściągliwość przed przypadkowymi kontaktami seksualnymi. Warto w takich przypadkach stosować prezerwatywy. Tego rodzaju barierę dla patogenów opryszczki HSV należy stosować także podczas seksu oralnego.